Online reading:

web stats

31 Ιουλ 2010

Αναβίωση του εθίμου της φωτιάς

Η εθιμική εκδήλωση του ανάμματος της φωτιάς που θα γίνει το Σάββατο 31 Ιουλίου στις 9 το βράδυ μπροστά στο προσφυγικό σπίτι του Ιστορικού Αρχείου, θα συνοδεύεται και από τρικούβερτο γλέντι και φαγητό, όπως παλιά.
ΟΙ ΦΩΤΙΕΣ
ΤΗΣ 1ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
Η Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στις αρχές του 4ου αιώνος (325-327 μ.Χ.), Πρώτη Αυγούστου βρήκε τον Τίμιο Σταυρό στην Ιερουσαλήμ. Έδωσε τότε εντολή ν’ ανάψουν φωτιές (φρυκτωρίες) στις κορυφές των βουνών για να μεταδοθεί έτσι το χαρμόσυνο γεγονός στην Κωνσταντινούπολη. Φωτιές άναψαν σ’ όλες τις βουνοκορφές της διαδρομής από την Ιερουσαλήμ μέχρι τη Βασιλεύουσα. Μεταξύ των βουνοκορυφών που είχαν φρυκτωρίες ήταν και στην Καππαδοκία, στο Αργαίο όρος της Καισαρείας, στο Κουλακλί-Τεπέ και στο Χασάν νταγ της Καρβάλης (Γκέλβερι). Οι Χριστιανικοί πληθυσμοί και οι μοναχοί έμαθαν πρώτοι το γεγονός. Από τότε οι κάτοικοι, σε ανάμνηση αυτού του χαρμόσυνου γεγονότος, κάθε πρώτη Αυγούστου, από νωρίς το απόγευμα περιφέρουν το Τίμιο Σταυρό από σπίτι σε σπίτι για προσκύνηση και ευλογία, ψάλλουν το «Σώσον Κύριε τον λαόν σου….» και όλοι μαζί το βράδυ μαζεύονται στην πλατεία του χωριού ή στις γειτονιές, ανάβουν φωτιές, γλεντούν και πηδώντας πάνω από την πυρά φωνάζουν (τους τελευταίους αιώνες στα Καραμανλίδικα): «Αύγουστος Μασαλλάχ - Σταυροζού Πουλντού Πατισάχ» ή «Αύγουστος Μασαλλάχ - Σταυρός πουλουντού Αλλάχ» ήτοι: Δόξα τω Θεώ ήρθε ο Αύγουστος - Η βασίλισσα βρήκε το Σταυρό. Δόξα τω Θεώ ήρθε ο Αύγουστος - Θεέ μου βρέθηκε ο Σταυρός. Οι φωτιές άναβαν μετά τα μεσάνυχτα της 31ης Ιουλίου και το έθιμο διαρκούσε 3 μέρες. Η παράδοση αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα, εδώ στη Νέα Καρβάλη Καβάλας, από τους κατοίκους, τα μέλη και τους χορευτές της Στέγης Πολιτισμού και του Κέντρου Καππαδοκικών Μελετών Νέας Καρβάλης.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ-ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΟΚΑΠΠΑΔΟΚΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

4 σχόλια:

Unknown είπε...

Αν θυμάμαι καλά από αυτά που κάνανμε στο χωριό μου ... στα Χανιά... από τα παιδικά μου χρόνια..
Αναβαμε τις φωτιές τ' Αη-Γιαννιού.. του κλήδωνα...
Καίγαμε τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια μαζί με άλλα ξύλα.. για ν' ανάψουν μεγάλες φλόγες και να πηδάμε από πάνω..
Έχει καποια σχέση..;

Κωστής

SilentSoul είπε...

Αλλο εθιμο ειναι αυτο του Κλήδονα και με αλλο "σκοπό".
Τα κανουν ακομα..οχι τοσο στα χωρια αλλα κάποιοι παραδοσιακοι συλλογοι ως εκδηλωσεις με πολυ χορο και φαγητο :)

Την παραμονή στις αυλές ή στις πλατείες άναβαν τις φωτιές, έκαιγαν τους Μάηδες ή αστιβίδες για να πηδήξουν τρεις φορές να μην πάθουν κακό όλη τη χρονιά. Υστερα μάζευαν τη στάχτη και την έβαζαν ή την κοσκίνιζαν πίσω από την πόρτα και το πρωί έτρεχαν με αγωνία για να δουν τι γράφει (η μοίρα) ή τι σχήματα έχουν σχεδιαστεί και ανάλογα έδιναν διάφορες εξηγήσεις ερμηνείες. Πολλές φορές βέβαια περνούσε καμιά γάτα και η ερμηνεία του φαινομένου ήταν δυσκολότερη.


Την παραμονή επίσης γινόταν η ετοιμασία του Κλήδονα. Μια κόρη με το όνομα της Παναγίας δηλ. Μαρία, πρωτότοκη και να ζουν και οι δύο γονείς της, με το σταμνί (λαΐνα) πήγαινε στο πηγάδι ή τη στέρνα και έφερνε το "αμίλητο νερό". Το "αμίλητο νερό" θα έχει δύναμη ενισχυμένη.


Στην αυλή ή στην πλατεία όπου έβγαζαν τους κληδόνους, έφερναν όλοι το δικό τους ριζικάρι (κλήδονα) χρυσαφικό, φρούτο χαραγμένο με τα αρχικά του ονόματός τους ή κάτι δικό τους και το έριχναν στη λαΐνα (στάμνα).


Σκέπαζαν τη στάμνα με κόκκινο πανί (πετσέτα) σύμβολο δύναμης και ευρωστίας και με ένα μεγάλο κλειδί η Μαρία θα κλειδώσει τον κλήδονα με το δίστιχο. Κλειδώνουμε τον Κλήδονα με τ' Αη Γιαννιού τη χάρη κι απούχει καλό ριζικό, να δώσει και να πάρει.


Η στάμνα (με τα ριζικάρια) έμενε έξω όλη τη νύχτα για να επιδράσουν οι μαντικές δυνάμεις των άστρων.
Το πρωί νέες εκδηλώσεις γίνονταν.


Μόλις ξυπνήσουν βγαίνουν έξω ή στο δώμα και παρατηρούν τη σκιά τους. Αν είναι ακέφαλη θα'ναι κακό σημάδι. Κοιτάζουν επίσης τη στάχτη που είχαν βάλει πίσω από την πόρτα και αλλα πολλα.

:)

SilentSoul είπε...

http://www.youtube.com/watch?v=7fV6HSX8Zwk δες εδω ενα βιντεο με το τι εγινε φετος στο Καμπανι Ακρωτηριου

Unknown είπε...

Ευχαριστώ για το βίντεο...
Για τον Κλήδονα να συμπληρώσω πως λέγανε, την ώρα που βγάζανε τα διάφορα αντικείμενα από την στάμνα, περιπαικτικές και πολλές φορές σόκιν μαντινά;δες....
και πίστεψέ με, πέφτανε διάνα, ταιριάζανε σ' αυτόν τον οποίο ανήκε το αντικείμενο...
...
Ξέρεις πόσο αναπολώ αυτά τα χρόνια και όλα αυτά τα παραδοσιακά και αυθόρμητα έθιμα..;
Δεν έχεις ιδέα...
Κωστής